Vanaf juni 2021 is Carintreggeland gestopt met de verplichting tot dubbele controle bij risicovolle medicatie buiten de baxter. Pauline Siepel, manager zorg Carintreggeland is intensief betrokken geweest bij het loslaten van de dubbele controle. In deze blog deelt Pauline met ons hoe zij tot deze stap zijn gekomen, hoe Carintreggeland dit heeft aangepakt en wat de reacties zijn van binnen en van buitenaf.
Wat houdt een dubbele medicatiecontrole in?
“Volgens de landelijke richtlijnen is het de bedoeling dat je bij risicovolle medicatie een dubbele controle doet. Als ik bijvoorbeeld insuline ga geven aan een cliënt en dit heb klaargezet, dan moet mijn collega dit controleren voordat ik de medicatie aan de cliënt geef.”
Waarom zijn jullie gestart?
Medewerkers van Carintreggeland merkten dat dit af en toe het werk verstoorde. “Stel dat je net iemand aan het wassen bent en er komt een collega vragen om een tweede paraaf. Laat je een cliënt dan alleen in de douche? Wat doe je dan in zo’n situatie?” Pauline vertelt dat in de wijkverpleging in zulke situaties foto’s van de medicatie naar collega’s worden verstuurd. Dit resulteert in een wachttijd voordat je een reactie krijgt en verder kan met het verlenen van zorg. “Dat is niet alleen vervelend voor de zorgverlener, maar het veroorzaakt ook voor veel onbegrip bij cliënten. Zij zeggen dan: jij kunt dat toch wel, geef het maar gewoon. Dat kan dus niet…”.
Waarom vonden jullie het belangrijk om af te stappen van de dubbele medicatiecontrole?
“Vanuit zowel vragen van medewerkers als vanuit de beweging Radicale Vernieuwing
hebben wij gekeken hoe wij een stukje verlichting in de werkdruk van medewerkers kunnen
brengen. En daarmee tegelijkertijd kunnen realiseren dat er in de zorg meer aandacht is voor
onze cliënt. Door de dubbele medicatiecontrole af te schaffen, kunnen wij dat ook in de praktijk laten zien.”
Hoe zijn jullie te werk gegaan?
“Drie jaar geleden zijn wij gestart met pilotteams. De pilot teams werkten zonder de
verplichting tot dubbele medicatie controle buiten de baxter. Maandelijks kwamen we bij elkaar en hadden we overleg. We merkten dat dit eigenlijk direct heel goed uitpakte. Pauline geeft aan dat ze vanaf het begin het ministerie van VWS en de inspectie op de hoogte hebben gesteld en aangehaakt. “Zij hebben continu met ons meegekeken. Als advies kwam naar voren dat we de verplichting eraf konden halen.”
Welke risico’s hebben jullie in overweging genomen?
“Als één van onze zorgmedewerkers bijvoorbeeld de verkeerde hoeveelheid insuline inspuit, kan dat consequenties hebben voor de cliënt. Wij hebben daarom continu de meldingen gemonitord en besproken met de pilotteams. Dat monitoren doen we nu nog steeds en we zien geen verschil in het aantal meldingen met en zonder de verplichting tot dubbele controle.”
Carintreggeland heeft daarnaast juridisch laten toetsen of hun medewerkers met deze stap een hoger risico lopen. Dat blijkt niet zo te zijn. “De landelijke richtlijn geeft eigenlijk al wat ruimte. In de richtlijn staat: mocht het niet mogelijk zijn een tweede collega te betrekken, dan mag je zelf de dubbele controle doen. Deze richtlijn geeft ruimte en wij zoeken die ruimte maximaal op. De afschaffing van de dubbele controle vonden wij wel het proberen waard.”
Wat waren de verwachtingen vooraf?
Medewerkers uit de pilotteams ontvingen aan het begin, halverwege en aan het einde van de pilot een vragenlijst. “Aan de hand van deze vragenlijst konden wij terugzien of het resulteerde in wat wij hadden gehoopt. Namelijk, dat medewerkers professioneler om zouden gaan met medicatie. Dat ze vanuit een gevoel van vertrouwen zelfstandig te werk zouden gaan.
Zijn deze verwachtingen ook uitgekomen?
Ja, dit zien wij terug in de vragenlijsten en we merkten het ook tijdens het maandelijks overleg met de pilotteams. Iedere maand vroegen medewerkers of dit zo kon blijven, omdat ze niet wilden stoppen met deze manier van werken. Ook werd er soms alsnog om een dubbele controle gevraagd door een medewerker als hij of zij nog nooit met een nieuwe vorm van medicatie had gewerkt. Ook dat is professioneel werken.”
Wat zijn de grootste voordelen?
“Uit de pilot bleek dat medewerkers minder werden gestoord en konden meer aandacht aan de cliënt geven. Het leidde tot minder werkdruk en minder administratieve last. Door meer vertrouwen te geven, konden medewerkers zelfstandiger werken.”
Brengen jullie medicatiegebruik nu extra onder de aandacht binnen Carintreggeland?
“We blijven aandacht houden voor medicatie tijdens het teamoverleg en scholingen. Wij verzorgen zowel fysieke bijeenkomsten als bijeenkomsten op ons intranet die gericht zijn op medicatie. Dit kan bijvoorbeeld gaan over risicovolle medicatie of over insuline spuiten.”
Wat voor reacties ontvingen jullie van buitenaf toen deze stap werd doorgevoerd?
“Vooral heel positief. Ik krijg veel reacties over de zorgvuldigheid waarop wij dit proces hebben aangepakt. Ook vragen andere organisaties naar extra informatie, omdat zij deze stap ook aan het overwegen zijn.” Pauline merkt dat zij met deze afschaffing echt wel mensen aan het denken hebben gezet. “Uiteraard zijn er ook organisaties die zeggen dat dit echt niet kan, omdat je je aan de veilige principes moet houden. Zulke reacties zijn er ook en dat is ook goed om het onderwerp bespreekbaar te maken.”
Zijn jullie op dit moment bezig met een nieuw doel?
“Wij werken vanuit onze visie: hoe kunnen wij anders professionaliseren en de
verantwoordelijkheid echt neerleggen waar die ligt. Wij vinden het erg belangrijk dat
medewerkers waardevol kunnen werken en ondersteunen cliënten in een waardevol leven. Momenteel hebben we geen concrete plannen om te vernieuwen, maar het past wel bij ons om daar continu alert op te zijn. We kijken steeds kritisch naar onze processen en werkwijzen en verbeteren waar mogelijk.”
Wij willen Pauline bedanken voor haar openheid over de aanpak van de afschaffing op de verplichting van de dubbele medicatiecontrole. Wij zijn benieuwd naar de toekomst en eventuele nieuwe veranderingen. Laten we elkaar inspireren!
