In het nieuws worden zorgprofessionals die als zzp’er beginnen vaak op een negatieve manier afgeschilderd. Zo zouden zzp’ers in de zorg vaak allerlei diensten aan elkaar rijgen en hierdoor veel geld kunnen verdienen in korte tijd. “En die mensen zijn er echt wel,” zegt dr. Iris Wallenburg, hoogleraar Sociologie van Zorg bij de Erasmus School of Health Policy & Management. Maar volgens Iris ontbreekt de nuance in het debat. Zorgorganisaties kunnen namelijk veel leren van de keuzes die zzp’ers maken. De tekorten in de zorg zijn een groot probleem. Als overheidsinstanties en zorgorganisaties goed begrijpen waarom zorgmedewerkers vertrekken, kunnen ze ook meer doen in het kader van behoud.
Zzp’ers in de zorg
Een aantal maanden geleden organiseerde TeamTelefoon samen met Libertas Leiden en De Wever een webinar over zzp’ers in de zorg. Hierin bespraken bestuurders Benjamin Martens (Libertas Leiden) en Chantal Beks (De Wever) hun zorgen omtrent de toename van zzp’ers in de zorg. Een groot aantal zorgorganisaties sluit zich hierbij aan en ook de overheid heeft haar zinnen gezet op het terugdringen van het aantal zzp’ers in de zorg. Toch zit er ook een keerzijde aan het verhaal. Dr. Iris Wallenburg doet onderzoek naar de zelfstandige zorgprofessional en is van mening dat de zorg veel kan leren van beweegredenen van zzp’ers.
Nieuwe generatie zorgverleners
“Het debat omtrent zzp’ers is vrij polariserend,” zegt Iris Wallenburg. Onder de vaste werknemer heerst het gevoel dat zzp’ers er met alle voordelen vanaf komen, terwijl zij achterblijven met vervelende diensten, administratieve taken en een lager inkomen. Bestuurders van zorgorganisaties maken zich zorgen over hoge tarieven en continuïteit van zorg. Ook blijkt kwaliteitsmanagement in de praktijk lastig, aangezien het voor zorginstellingen onrealistisch is om bij elke zzp’er voorafgaand aan de dienst na te gaan of alle diploma’s en registraties in orde zijn.
Toch vindt Iris het te makkelijk om alle zzp’ers over een kam te scheren en weg te zetten als profiteurs of geldwolven. “Ik denk dat de nieuwe generatie zorgverleners op een andere manier wil werken dan de mensen die al tientallen jaren in de zorg werken,” zegt Iris. “Wat we de hele tijd zien gebeuren, is dat zorgmedewerkers door een mal geduwd worden van vaste werktijden en rotaties van dienstroosters, waar dus ook avonddiensten en nachtdiensten bij horen. Daardoor verliezen we ze,” concludeert Iris. Zzp’ers hebben de vrijheid om hun eigen keuzes te maken en door deze keuzes te onderzoeken kunnen Iris en haar collega’s erachter komen wat zorgprofessionals missen in een vast dienstverband.
Zeggenschap en flexibiliteit
Uit de interviews die Iris en haar collega’s hebben afgenomen onder zpp’ers in de zorg, blijkt dat de overstap naar het zzp-schap vooral gemotiveerd wordt door een grotere mate van zeggenschap. Dit gaat niet alleen over de uren die verpleegkundigen draaien en wanneer ze die draaien, hoewel dat zeker een van de belangrijkste redenen is. Zelfstandige zorgprofessionals geven echter ook aan dat ze behoefte hebben aan variatie. Door op verschillende locaties te werken en verschillende diensten te draaien, blijven zorgprofessionals uitdaging vinden in hun werk.
Een andere reden om voor het zzp-schap te kiezen, is de druk op de vaste werknemers van de zorgorganisaties, die door de tekorten in de zorg ontstaan is. “Als vaste medewerker word je in de groepsapp continu benaderd om meer te werken of om bij te springen. Zo zijn zorgprofessionals dus ook op hun vrije dag nog met werk bezig,” zegt Iris. “En daar hebben veel zorgprofessionals last van.” Een goede balans tussen werk en privé is dus ook een belangrijke overweging die meespeelt bij de keuze tussen loondienst en het zzp-schap.
Vooroordelen ontkracht
Hoewel het werken als zzp’er door de bovenstaande voordelen aanlokkelijk klinkt, kloppen niet alle vooroordelen over zzp’ers. Zo zouden zzp’ers geen zin meer hebben in randzaken zoals vergaderingen en administratieve taken. Toch zit je als zzp’er vaak met een grotere berg papierwerk dan wanneer je in loondienst bent. “Denk aan het zoeken naar diensten, het registreren van je uren, het regelen van verzekeringen, kwaliteitsmanagement en het volgen van opleidingen. Daar ben je echt wel even zoet mee,” zegt Iris hierover.
Ook zeggen veel zzp’ers dat het niet klopt dat zij er met de fijnere diensten vanaf komen. “Vaak wordt het vaste personeel eerst ingepland en worden zzp’ers gevraagd voor de ongunstige diensten. In die zin komen zij achteraan in plaats van vooraan,” legt Iris uit. Daar staat dan wel weer tegenover dat je als zelfstandige zorgprofessional een hoger tarief kunt vragen voor deze ongunstige diensten. Maar zelfs het idee dat zzp’ers altijd hogere tarieven kunnen vragen, klopt niet. “Tegenwoordig hanteren veel zorginstellingen een maximumtarief of stoppen zij helemaal met zzp’ers,” geeft Iris aan. “Als je een gemiddeld tarief vraagt, hou je onder de streep niet per se meer over dan iemand in loondienst.”
Wij willen Iris Wallenburg bedanken voor het interessante gesprek. Kijk hier ons webinar over zpp’ers in de zorg terug. Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Expert Webinar: Wel of niet inhuren zzp’ers in de VVT?
Ben je benieuwd naar de visie en aanpak van onze gastsprekers met het wil of niet inhuren van zzp’ers in de vvt? Hoe zij omgaan met de krapte op de arbeidsmarkt? Hoe je ondersteuning kan vragen van mantelzorgers en familieleden? Kijk dan nu het webinar terug, het was een slaande succes en zeker een aanrader om te kijken.
