Jaren geleden lag er een map bij de cliënt thuis op tafel waarin werd gerapporteerd door de zorgprofessional. Ondertussen is die map compleet weg gedigitaliseerd en wordt er gefaxt en gemaild tussen zorginstellingen en zorgprofessionals. Zorgorganisaties werken het liefst met hun eigen systemen en de koppelingen hiertussen zijn kostbaar, tijdrovend en foutgevoelig. Het makkelijk uitwisselen van verpleegkundige gegevens tussen elektronische cliënten dossiers (ECD’s) en verscheidene systemen komt steeds dichterbij, dankzij het Nuts netwerk. Wij gaan jou uitleggen wat Nuts en Bolts zijn en hoe dit er voor moet zorgen dat zorgprofessionals vanuit hun eigen software op een uniforme wijze informatie kunnen uitwisselen met andere zorgprofessionals en de cliënt.
Wat is Nuts?
Nuts is een initiatief dat ervoor zorgt dat zorgverleners digitaal kunnen gaan samenwerken. Het initiatief werkt als een open source community: dit betekent dat iedereen mag bijdragen aan het initiatief en er geen kosten aan verbonden zijn. Het is een “levend” document met lopende veranderingen. Hierdoor kunnen leveranciers standaarden en technologie met elkaar uitwisselen. Leveranciers mogen onderling bredere afspraken maken of gebruik maken van de standaard regels, ze zijn vrij om mee te doen zonder wat in te brengen.
Zorg is vaak organisatie-overstijgend en alle partijen maken gebruik van hun eigen systemen. Daarom kunnen zorgverleners nu nog niet goed digitaal met elkaar samenwerken. De digitale overdracht moet dus systeem-overstijgend gaan plaatsvinden. Om dit mogelijk te maken gebruiken de softwareleveranciers open standaarden. Een open standaard is een gemeenschappelijke afspraak over het formaat van gegevensuitwisseling tussen ICT-systemen. Denk bijvoorbeeld aan het versturen van een e-mail: door open standaarden kunnen we iedereen een mailtje sturen, het maakt niet uit of de ontvanger een Google- of Microsoft-account heeft. Dankzij open standaarden kunnen partijen zich eenvoudig en goedkoop aan het Nuts netwerk toevoegen.
Wat is een Bolt?
Wat heb je aan een moer zonder een bout? Dit is precies de gedachtegang van Nuts & Bolts, want zonder een Bolt is Nuts niet te gebruiken. Een Bolt is een praktische toepassing die gebruikt maakt van het Nuts gedachtegoed en open technologie. Samen beschrijven Nuts & Bolts het gedrag van een systeem dat reageert op een verzoek vanuit een ander systeem. Dit zorgt ervoor dat informatie digitaal kan worden uitgewisseld tussen verschillende systemen.
Wat regelt Nuts precies voor je?
Het Nuts netwerk beschikt over hulpmiddelen die de overdracht tussen meerdere partijen makkelijker maken. Zo levert Nuts de authenticatie van de bevrager; dit kan de huisarts zijn of een collega. Daarbij komt een register met adressen van alle applicaties die gegevens bevatten en een controle van wettelijke grondslag om gegevens te delen. Er moet namelijk een grondslag zijn dat de bevrager de gegevens mag inzien. Ook is het belangrijk om niet meer informatie beschikbaar te stellen dan nodig is voor een goede beoordeling, zo wordt de privacy van cliënten gewaarborgd. Daarnaast beschrijft Nuts de keuze voor data-standaarden en afspraken over het gebruik van toepassingen. Ook faciliteert Nuts voorbeelden van implementaties bij leveranciers en contact tussen leveranciers.
De verpleegkundige overdracht
Jaarlijks vinden er honderdduizenden verpleegkundige overdrachten plaats en dit gaat niet altijd vlekkeloos. Vaak moet de verpleegkundige die het leveren van zorg van een andere zorginstelling overneemt, de gegevens van de cliënt handmatig in het eigen systeem zetten. Omdat de systemen van elkaar verschillen worden de gegevens niet op dezelfde manier vastgelegd. Dit brengt de continuïteit van zorg in gevaar. Het overtypen van gegevens, al dan niet in andere termen, is foutgevoelig. Het is van belang dat bij elke overplaatsing de gegevens met de juiste kwaliteit, zonder registratielast, worden overgedragen.
Om de verpleegkundige overdracht minder foutgevoelig te maken, is de eOverdracht bedacht door de V&VN. De eOverdracht is een set van patiëntgegevens gericht op de verpleegkundige overdracht om de veiligheid van zorg te kunnen waarborgen. Er zijn afspraken gemaakt over welke gegevens van belang zijn bij de verpleegkundige overdracht. Ook is er voor de eOverdracht afgesproken hoe deze gegevens worden vastgelegd in het elektronisch cliënten dossier en hoe je deze gegevens mag uitwisselen in digitale vorm.
Versturen en accepteren
Om de eOverdracht mogelijk te maken, is het belangrijk dat zowel de aanvrager als de afzender een bericht kunnen ontvangen. Zo heb je de functionaliteiten om de gegevens te tonen en kun je de overdracht accepteren of niet. De overdracht bestaat dus uit twee delen: het proces van aanbieden, accepteren en afwijzen van een patiënt en het beschikbaar stellen van dossiergegevens over verschillende systemen. Wanneer dit lukt, wordt de medewerker niet meer geconfronteerd met verschillende logins voor aparte ECD’s. Via de zorgprofessionals’ eigen ECD kan informatie over de desbetreffende cliënt worden ingezien, bijgewerkt en teruggestuurd aan de organisatie die patiëntgegevens heeft moeten overdragen.
Wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling in de zorg
Het is dus de bedoeling dat de gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders elektronisch moet verlopen in plaats van via de fax, dvd of op papier. Hiervoor heeft de Eerste Kamer op 18 april 2023 unaniem ingestemd met het Wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). Dit is cruciaal voor Nuts & Bolts, aangezien de Wegiz duidelijk maakt hoe ICT-systemen met elkaar moeten communiceren.
Op dit moment bestaat Nuts & Bolts alleen in een voorlopige versie en wordt er hard gewerkt om het allemaal mogelijk te maken in de praktijk. De volgende weken duiken wij dieper in het Nuts netwerk en lichten wij het autorisatieproces en het notified pull systeem toe. Ook kijken we naar de toepassing van het Nuts netwerk op de ongeplande zorg. Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ons op de socials om de volgende delen niet te missen.
