Elke cultuur is anders. Dat betekent dat ook in elke cultuur het verzorgen en omgaan met ziekte op een andere manier gaat. Het is daarom als zorgverlener heel belangrijk bewust te zijn van de cultuurverschillen. Wanneer je dit bent, kun je de zorg zoveel mogelijk op deze verschillen aanpassen. Volgens Irene Papadopoulos, Professor of Transcultural Health and Nursing en hoofd van het Research Centre for Transcultural Studies in Health van de Middlesex University in Londen, zijn er vier stappen belangrijk bij cultuursensitief verplegen. Hieronder geven wij een samenvatting van deze stappen zoals besproken in het artikel ‘Ben jij cultureel competent?’ in tijdschrift LVW.
Bewustwording
Voordat je een ander kunt begrijpen, is het belangrijk dat je je bewust bent van je eigen normen en waarden. Wie ben ik en uit welke cultuur kom ik? Welke idealen heb ik? Welke (voor) oordelen heb ik? Pas wanneer je dit duidelijk hebt voor jezelf, kun je de ander beter begrijpen. En kun je zo beter inspelen op de wensen en behoeften van de cliënt. Een goede manier om achter jouw culturele identiteit te komen, is om hier met collega’s over te praten. Daarnaast is het een goed idee om een aantal culturele overtuigingen in de Nederlandse zorgverlening op een rij te zetten. In Nederland wordt bijvoorbeeld op een hele wetenschappelijke manier gekeken naar ziek zijn en beter worden. In andere culturen komt hier vaker religie en familie bij kijken. Door dit soort verschillen op een rij te hebben word je je bewuster van hoe jij tegen zorgverlenen aankijkt.
Kennis
De tweede stap is om de cliënt en de andere cultuur te leren kennen. Het is belangrijk om hiervoor de tijd te nemen. Door in gesprek te gaan met de cliënt leer je meer over diens overtuigingen. Zo kom je er achter waarom iets gevoelig ligt of een bepaalde reactie opwekt. Soms kan een cliënt bepaalde zorg weigeren vanuit culturele overtuigingen. In bepaalde culturen wordt bijvoorbeeld pijnbestrijding en morfine niet altijd geaccepteerd. Door het gesprek aan te gaan, leer je de achterliggende gedachte kennen en kweek je begrip. Voordat je dit soort gesprekken aangaat, kan het handig zijn om eerst ervaringen op te doen uit een afgesloten dossier. Pak een dossier van een niet-Nederlandse cliënt erbij en verdiep je in diens achtergrond. Zoek naar momenten waarop de cliënt zorg weigerde of een ander soort zorg wilde en vraag jezelf af waarom de cliënt dat deed. De opgedane kennis helpt je vervolgens in vergelijkbare situaties.
Gelijkwaardigheid
Verder is het belangrijk dat er gelijkwaardigheid is tussen de cliënt en de zorgverlener. Pas als een zorgverlener een cliënt als ‘echte partner in zorg’ beschouwt, is cultuursensitief verplegen mogelijk. Een handige manier om dit te bereiken, is door elke stap die gezet wordt duidelijk voor te leggen aan de cliënt. Vaak is de mening van familie ook heel belangrijk. Zorg ervoor dat je ook hen betrekt in het proces en voldoende uitleg biedt. Naast het uitleggen wat je gaat doen is vooral het uitleggen waarom heel belangrijk. Waarom geef je die medicijnen, waarom krijgt de cliënt 24-uurs zorg. Zo creëer je meer begrip en toon je je deskundigheid.
Culturele competentie
Je bent cultureel competent als je eerder opgedane kennis, inzichten en sensitiviteit integreert in je huidige manier van werken. Verder blijf je specifieke vaardigheden als inventariseren en diagnosticeren van wensen en behoeften ontwikkelen. Om hierin te slagen, is het herkennen en tegengaan van vooroordelen, racisme en discriminatie heel belangrijk. Zorg ervoor dat je het leveren van zorg aanpast aan iedere cliënt.
Volgens professor Irene Papadopoulos worden mensen ziek in hun eigen taal en cultuur. Daarom is cultuursensitief verplegen zo belangrijk. Houd rekening met de andere taal, cultuur en ziektebeleving. Pas je manier van zorgverlenen hierop aan. Dit zorgt voor een betere band, kweekt begrip en is voor zowel de cliënt als voor jezelf een stuk prettiger werken.
Bron: Vilans
Geïnteresseerd in meer van zulke artikelen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
