De belangrijkste taak van de kraamverzorgende is de verzorging van de moeder en haar baby. Zij assisteert de verloskundige tijdens de geboorte van het kindje en ondersteunt de moeder en partner waar nodig. In de eerste week na de bevalling kan zij een luisterend oor zijn bij de verwerking van de geboorte en de eerste stapjes. Kraamverzorgende Monique werkt inmiddels veertien jaar in de kraamzorg. Wij gingen met haar in gesprek om meer te weten te komen over haar bijzondere beroep.
Hoe ben je begonnen in de kraamzorg?
Monique is 52 jaar en werkt veertien jaar in de kraamzorg, waarvan de laatste vier jaar als ZZP’er bij Kraamzorg de Kempen. Voor die tijd was ze sportinstructeur. Vooral het lesgeven vond ze erg leuk. Op haar veertigste vroeg Monique zich af hoe lang ze het werk lichamelijk nog vol zou kunnen houden. Ze koos ervoor om een overstap te maken naar een kinderdagverblijf. Al gauw merkte Monique dat ze vooral de babygroep enorm leuk vond. Haar partner zei op een bepaald moment tegen haar: “Zou je niet in de kraamzorg willen werken?” Zo gezegd zo gedaan.
De eerste tien jaar heeft Monique in loondienst gewerkt bij een groot kraambureau. Monique genoot enorm van haar nieuwe carrière, maar merkte in de loop der jaren wel dat het personeelstekort, en daarmee de werkdruk, fors toenam. “De druppel voor mij was toen ik in de zomer bij drie gezinnen tegelijkertijd moest werken. Toen dacht ik: “Als het zo moet, dan vind ik het niet leuk meer”. Monique kwam in contact met een groep dames die werkten bij een ander kraambureau. Zij werden altijd ingehuurd als ZZP’er, maar moesten van hun werkgever plotseling toch in loondienst treden. Samen besloten ze een maatschap te starten.
Wat houdt een maatschap in?
“Net als ieder ander kraambureau bieden we kwalitatief hoogwaardige zorg. Daarbij proberen we zoveel mogelijk de zorg af te stemmen op de persoonlijke situatie en behoeften van het gezin. In totaal werken we met vijf collega’s samen. “We kunnen zelf bepalen hoeveel gezinnen we maandelijks aannemen. Dat is de luxe van een kleine maatschap.” Het team streeft ernaar om tijdens de kraamperiode zoveel mogelijk met een vaste kraamverzorgende te werken. Mocht er door onvoorziene omstandigheden toch een wisseling plaatsvinden, dan vangen wij dat voor elkaar op en zorgen wij onderling voor een goede overdracht. “Deze manier van werken spreekt ons enorm aan. Het geeft ons heel veel rust en vrijheid. We hebben hier ook heel bewust voor gekozen.”
Hoe houden jullie de vakkennis op peil?
“Zeker. We zijn aangesloten bij de landelijke beroeps- en brancheverenigingen voor kraamzorg. Naast het bewaken van de kwaliteitseisen, vertegenwoordigen zij onze stem richting de politiek. We zien het als een paraplu waar we onder vallen en ons aan op kunnen trekken.” Kraamzorg de Kempen heeft zich ook verenigd in Kraamzorg Samenwerkingsverbanden (KSV). “Veel KSV’s ontstaan doordat men de urgentie voelt om één regionaal aanspreekpunt te realiseren voor de andere disciplines in de geboortezorgketen, zoals ziekenhuizen en verloskundigen. Enerzijds om zo betere zorg te kunnen leveren en kwaliteit te waarborgen, maar ook om de positie in de regio te versterken.”
Volgens Monique was er vroeger een groot verschil van kwaliteit tussen kraamverzorgenden. “Er zijn veel kraamverzorgenden die wel opleidingen doen en zich blijven ontwikkelen, maar ook genoeg mensen die dit niet doen.” Monique is blij dat je tegenwoordig aangesloten moet zijn bij het Kenniscentrum Kraamzorg. Dit zorgt ervoor dat zowel kraamzorgverzorgenden die werkzaam zijn bij een bureau, als zelfstandige ondernemers aan dezelfde kwaliteitseisen moeten voldoen.
Is de werkdruk afgenomen nu je als ZZP’er werkt?
“Wij zijn met vijf collega’s en kunnen dan twee of drie gezinnen per maand draaien. Op basis daarvan kunnen we inschatten hoeveel gezinnen we kunnen aannemen.” Toch heeft het team van Kraamzorg de Kempen het afgelopen twee jaar enorm druk gehad. “Ons team kreeg het zwaar voor de kiezen. We kregen te maken met ziekte, sterfte, operaties en dergelijke. Dan ben je met z’n vijven toch maar klein. Je moet elkaar opvangen. Naast de problemen die zich in onze eigen privésituatie afspeelden, klopten daarnaast ook andere kraambureaus bij ons aan omdat zij extra hulp nodig hadden. Het is toen wel eens voorgekomen dat ik 28 dagen achter elkaar moest werken. Dat is niet goed, maar we wisten dat we daar even doorheen moesten en dat het dit jaar weer beter zou zijn.”
Welke impact heeft COVID-19 gehad op de kraamzorg?
“Hoewel we af en toe wel mopperen over de maatregelen, heeft dit voor veel van onze kraamgezinnen ook veel positiefs gebracht.” Het thuiswerken zorgt voor een betere balans tussen werk en gezin. Ouders zijn hierdoor meer ontspannen en kunnen langzaam wennen aan hun nieuwe gezinssituatie. “Bijna al onze kraamvrouwen gaven aan dat ze het eigenlijk wel fijn vonden dat ze in hun kraamperiode niet veel bezoek mochten ontvangen. Hierdoor konden ze langer genieten van hun roze wolk en alle aandacht besteden aan hun kindje en hun partner
Volgens Monique heeft de coronapandemie gezorgd voor een kleine geboortegolf.“In plaats van te wachten tot alles weer ‘normaal’ is, besloten veel jonge stellen om juist nu aan kinderen te beginnen. Reizen zat er voorlopig toch niet in en de woningcrisis zorgde ervoor dat verhuizen naar een grotere woning ook op een lager pitje kwam te staan. “Enerzijds merken we dat de leeftijd van zwangere vrouwen in onze regio is gedaald. Vrouwen raken nu zwanger rond hun 25e, terwijl ik en mijn vriendengroep destijds dertig plus waren toen we aan kinderen begonnen.” Anderzijds is er ook er sprake van een inhaaleffect. Vrouwen die de kinderwens hadden uitgesteld, raakten alsnog zwanger.”
Jullie werken nu al twee jaar met TeamTelefoon. Waarom zijn jullie overgestapt?
“Wij zijn aan TeamTelefoon gekomen door een vriendin van mij die in de wijkverpleging zit. Destijds werkten we nog met een ander telefoonsysteem, maar daar waren we niet tevreden over.” Het systeem werkte wel, maar Kraamzorg de Kempen betaalde voor functionaliteiten die ze eigenlijk helemaal niet gebruikten. “Juist datgene wat wij nodig hebben, was heel minimaal. Wij moesten ons aanpassen aan de app om het voor ons werkbaar te maken. Terwijl de app van TeamTelefoon ons nu juist ondersteunt.”
In tegenstelling tot TeamTelefoon, zorgde het wijzigen van bereikbaarheidsdiensten voorheen voor erg veel problemen en irritaties. “Een van onze collega’s zorgt nu voor de planning van ons hele team. Mocht dit tussendoor wijzigen, dan kan iedereen dit zelf makkelijk aanpassen en inzien. We zijn ontzettend blij met de vrijheid die deze app ons biedt. Het zorgt voor een hoger verantwoordelijkheidsgevoel en betrokkenheid binnen het team.”
“In vergelijking met het vorige systeem is TeamTelefoon iets duurder, maar we zijn het er allemaal over eens dat het echt de moeite waard is. In het begin vonden we het best spannend om over te stappen. We hebben toen veel contact gehad met Allert, de CEO van TeamTelefoon. Hij nam ons aan de hand en gaf ons het vertrouwen om de app gewoon uit te proberen.” Al snel zag het team van Kraamzorg de Kempen een enorm verschil. “Je merkt echt dat deze app gemaakt is voor zorgverleners. Achteraf gezien is het de beste overstap geweest die we hebben gemaakt. Er viel echt een last van onze schouders omdat het zo eenvoudig werkt.”
Wat zijn de grootste voordelen van TeamTelefoon?
Monique geeft aan dat ze het heel fijn vindt om met haar eigen telefoon te kunnen werken. “We beschermen onze eigen privacy door bereikbaar te zijn onder een zakelijk telefoonnummer.” Monique vertelt dat iedereen voorheen een papieren lijst bij zich had met telefoonnummers die ze mogelijk nodig konden hebben. Dat was heel omslachtig. Tegenwoordig staan alle belangrijke telefoonnummers in de app. “Ook kan je zien welk telefoontje door welke collega is afgehandeld. We maken ook regelmatig gebruik van de voicemail functie.”
We merken dat TeamTelefoon ook uit zichzelf met verbeterpunten komt. Voor ons is het een tool om dagelijks mee te werken. We realiseren ons soms niet dat het makkelijker kan. Het is heel fijn om te merken dat jullie daar wel constant mee bezig zijn en ons er ook echt bij betrekken om informatie te toetsen.
Wat zijn jullie ambities?
Als maatschap wil Kraamzorg de Kempen een erkende leerschool worden voor kraamverzorgenden. “Vroeger had je een internaat of een opleiding waar je vanaf dag één werd opgeleid tot kraamverzorgende. Dat is tegenwoordig niet meer zo. Studenten volgen nu een zorgopleiding, waarbij in eerste instantie werkervaring opgedaan wordt in een ziekenhuis of de thuiszorg. Hierbij is, vergeleken met de kraamzorg, meer zekerheid, zoals een CAO, vaste werktijden en meer structuur. Pas in het laatste jaar van hun opleiding maken de studenten kennis met de kraamzorg, maar dit is eigenlijk te kort om een goed beeld te schetsen van het vak.”
Wat zou er volgens jou beter kunnen?
Werken als kraamverzorgende kan soms heel lastig te combineren zijn, bijvoorbeeld met het hebben van een jong gezin. “Ik weet dat sommige bureaus werken met een duobaan. Dat vind ik een hele mooie oplossing. Medewerkers met een duobaan werken niet op een vast rooster, zoals we dat binnen de kraamzorg kennen. Je bent met z’n tweeën verantwoordelijk voor een gehele kraamperiode in plaats van in je eentje. Als de een zich niet lekker voelt, moet de ander inspringen. Het geeft medewerkers meer eigen regie over hun inzet. Het nadeel is wel dat een gezin twee aanspreekpunten heeft in plaats van één. Volgens Monique is een duobaan niet alleen interessant voor jonge meiden. “Het kan juist ook fantastisch werken voor oudere dames die niet meer acht dagen achter elkaar kunnen werken. Ook voor hen biedt het een hoop voordelen.”
Wat vind je het leukst aan je werk?
“De afwisseling in het werk spreekt mij enorm aan. Iedere week herhaal je natuurlijk dezelfde handelingen. Je legt het gezin uit hoe ze een baby moeten wassen, aankleden en voeden. Omdat de omgeving en de ouders anders zijn, is het toch elke keer weer uitdagend. “Het ene gezin heeft al veel vooronderzoek gedaan en het andere weet nog heel weinig. Daarnaast heb je ook te maken met verschillende culturen, leeftijden, thuissituaties en geloofsovertuigingen.”
Monique heeft daarnaast het gevoel dat het werk haar jong houdt. “Ik ben 52 jaar oud en heb net als de andere dames al wat levenservaring. Doordat ik dagelijks over de vloer kom bij jonge gezinnen, blijf ik op de hoogte van wat er speelt in de belevingswereld van de jeugd. Dat is ontzettend leuk.”
Vond je dit artikel interessant? Dan vind vind je dit artikel over werken in een hospice of in de wijkverpleging misschien ook leuk.
