Een nieuwe wet BIG moet zorgen dat het verschil tussen het werk voor MBO- en HBO-verpleegkundigen duidelijker wordt. Hoewel het wetsvoorstel voor zoveel ophef zorgde dat het waarschijnlijk van de baan is, staan de meeste verpleegkundigen wél achter functiedifferentiatie.
‘Het was een hete zomer.’ Zo opende de gespreksleider eind augustus de eerste van een reeks bijeenkomsten georganiseerd door de V&VN. Tijdens de bijeenkomsten mogen leden en niet-leden hun stem laten horen over functiedifferentiatie en hoe deze al dan niet geregeld moet worden.
Het was hét gespreksonderwerp voor verpleegkundigen de afgelopen maanden: het voorstel voor een nieuwe wet BIG (Beroep in de Individuele Gezondheidszorg), waarin de functieomschrijvingen van MBO- en HBO-verpleegkundigen uit elkaar getrokken moeten worden. Op tv, in kranten en op sociale media barstte de discussie los. De grootste aantijging: de beroepsgroep heeft het idee dat de politiek en beroepsverenigingen hun plannen hebben bedacht zonder goed te weten hoe het werk van verpleegkundigen er op de vloer uit ziet.
Wat was de bedoeling van de nieuwe wet BIG? Momenteel volgen MBO-V- en HBO-V’ers een andere opleiding, maar eenmaal op de werkvloer bestaat er geen officieel onderscheid tussen hun functies. De beoogde nieuwe wet moet precies dat regelen. HBO-verpleegkundigen worden ‘regieverpleegkundigen’. Hun rol: het regisseren van de zorg, het stellen van verpleegkundige diagnoses en het opmaken van zorgplannen. De MBO-verpleegkundigen moeten zich als ‘gewone’ verpleegkundigen richten op de basis zorgtaken.
Het wringt
Dat klinkt misschien als een logische constructie, maar de praktische uitvoering ervan maakt vele mensen dus behoorlijk boos. Want wie wel of niet in aanmerking komt voor de titel van regieverpleegkundige is in het voorstel enkel afhankelijk van het opleidingsniveau en afstudeerjaar. Jarenlange ervaring wordt niet meegerekend. Zo kan het dat een MBO-V’er met een vervolgopleiding en uitgebreide ervaring met gespecialiseerde zorg ineens terug moet naar de taken van een basisverpleegkundige. Een pas afgestudeerde HBO-V’er mag zich vervolgens wél inschrijven als regieverpleegkundigen en komt daarmee plotsklaps boven de ervaren MBO-verpleegkundige te staan.
Dat wringt en daarom kwamen tienduizenden verpleegkundigen de afgelopen maanden in opstand. Het wetsvoorstel kwam op losse schroeven te staan. Samen met de politiek, beroepsverenigingen en vakbonden moet nu opnieuw worden gezocht naar een passende oplossing.
Wat opvalt: hoe groot de meningsverschillen ook zijn, in de basis vindt vrijwel iedereen dat functiedifferentiatie nodig is. Op de V&VN-bijeenkomst eind augustus bleek na een peiling dat 110 van de 127 bevraagde aanwezige verpleegkundigen ondanks alle ophef nog steeds voor het uit elkaar trekken van de functies van MBO- en HBO-verpleegkundigen is. Hoe zit dat?
Achterhaald systeem
Momenteel bestaat er geen vastgelegd onderscheid tussen verschillende soorten verpleegkundigen: iedereen is binnen de wet BIG verpleegkundige, ongeacht opleidingsniveau en afstudeerjaar (met uitzondering van verpleegkundig specialisten – zij hebben een aparte BIG-registratie voor hun functie). En dat systeem lijkt steeds meer achterhaald.
De huidige beroepsprofielen voor verpleegkundigen zijn in 1999 opgesteld, maar sindsdien is de zorg steeds complexer geworden. Door de vergrijzing hebben patiënten vaak verschillende aandoeningen tegelijk (comorbiditeit). Doordat mensen langer thuis blijven wonen, wordt de zorg in de wijk steeds meer gespecialiseerd. Door technologische ontwikkelingen neemt de complexiteit van de techniek in de zorg toe. En door culturele veranderingen zijn patiënten mondiger.
Al die ontwikkelingen vragen nieuwe vaardigheden van verpleegkundigen. Niet iedereen kan of wil zich echter bezighouden met die complexere zorg. Sommige MBO-V’ers zullen steeds meer op hun tenen moeten lopen, terwijl de kennis en vaardigheden van sommige HBO-V’ers niet op de juiste plek wordt ingezet. Met het oog op het grote tekort aan verpleegkundigen is dit zorgelijk. Daarom speelt het idee om de twee niveaus uit elkaar te trekken al langer.
Proeftuinen
De afgelopen jaren is in verschillende ziekenhuizen proefgedraaid met functiedifferentiatie. Volgens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen bleek uit die zogenoemde ‘proeftuinen’ dat verpleegkundigen blij waren met de nieuwe rolverdeling. De HBO-verpleegkundigen voelden zich meer uitgedaagd en haalden meer voldoening uit hun nieuwe rol. Ondertussen hadden MBO-verpleegkundigen volgens de proefresultaten niet het gevoel dat hun taken werden afgenomen.
De kunst is nu om de behoefte aan functiedifferentiatie om te zetten in een landelijk model dat werkt voor iedereen. Wie wil meedenken, kan zich aanmelden voor een van de bijeenkomsten van de V&VN. Kijk op http://www.venvn.nl.
Klik hier als je meer wilt leren over TeamTelefoon.
Geïnteresseerd in meer van zulke artikelen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
