In de VVT-sector bestaat nogal wat verwarring over de verschillende soorten bijzondere diensten. Van de CAO VVT word je ook niet meteen veel wijzer. Bijvoorbeeld wanneer je wil weten wat het verschil is tussen een consignatiedienst en een bereikbaarheidsdienst. Toch is het belangrijk om dit te weten, omdat voor elke dienst weer andere spelregels en vergoedingsregelingen bestaan. Wij vroegen aan Hans van Dongen, arbeidsjurist voor NU’91, hoe het nou precies zit met al deze verschillende diensten.
De Europese Arbeidstijdenrichtlijn
Om goed uit te kunnen leggen waarom er wettelijk onderscheid wordt gemaakt tussen al deze diensten, moeten we beginnen op Europees niveau. Landelijke wet- en regelgeving mag namelijk niet in strijd zijn met Europese wet- en regelgeving. De hoogste regeling in de rangorde, de Europese Arbeidstijdenrichtlijn 2003/88/EG, stelt dat er eigenlijk maar twee opties zijn: arbeidstijd en rusttijd. Volgens het Hof van Justitie mogen oproepdiensten waarbij je verplicht bent op locatie te zijn niet aangemerkt worden als rusttijd. Oproepdiensten waarbij je thuis blijft, zoals de bereikbaarheidsdienst en consignatiedienst, kunnen bestempeld worden als rusttijd en arbeidstijd. Dit hangt af van hoe snel je op werk dient te zijn, hoe vaak je moet werken tijdens een dergelijke dienst en hoelang je werkt.
De bijzondere diensten volgens Nederlandse wet- en regelgeving
De Nederlandse Arbeidstijdenwet (ATW) en het Arbeidstijdenbesluit (ATB) vormen de landelijke invulling van de bepalingen op Europees niveau. In de ATW staan de verschillen beschreven tussen een nachtdienst en een consignatiedienst. Een nachtdienst is een dienst waarin meer dan een uur van je werkzaamheden plaatsvindt tussen twaalf uur ‘s nachts en zes uur ‘s ochtends. Consignatie is een periode tussen twee diensten in, of tijdens een pauze, waarin de werknemer alleen in geval van nood zo snel mogelijk aan het werk gaat. Je kunt tot wel twee weken aaneengesloten in een periode van vier weken geconsigneerd zijn.
In de ATB staan dan weer de definities van de aanwezigheidsdienst en de bereikbaarheidsdienst. De aanwezigheidsdienst is een periode van maximaal 24 uur waarbij je op het werk aanwezig moet zijn om bij te kunnen springen. De bereikbaarheidsdienst is ook een periode van maximaal 24 uur, alleen hoef je bij deze dienst niet al aanwezig te zijn op werk. Tijdens de bereikbaarheidsdienst zorg je ervoor dat je zo snel mogelijk op je werk kan zijn wanneer je opgeroepen wordt.
Verschil tussen consignatie en bereikbaarheid
De bovenstaande definities maken nog niet helemaal duidelijk waarom we onderscheid maken tussen consignatie en bereikbaarheid. Het verschil zit hem in de kans dat je wordt opgeroepen. Bij een consignatiedienst word je opgeroepen bij onvoorziene omstandigheden. Bij de bereikbaarheidsdienst kun je niet spreken van onvoorziene omstandigheden. Uit ervaring blijkt dat je eigenlijk altijd wel wordt opgeroepen. Je weet alleen niet wanneer dit gaat gebeuren.
Wanneer je de consignatieregeling toepast op bijvoorbeeld de bereikbaarheidsdienst, leidt dat tot overbelasting van werknemers. Daarom zitten aan de bereikbaarheidsdienst weer andere regels verbonden, zoals de maximumperiode van 24 uur en een maximum aantal diensten per week. Wanneer je als werknemer zowel consignatie-, aanwezigheids- en bereikbaarheidsdiensten draait, geldt dat je maximaal drie keer in een periode van zeven dagen ingeroosterd mag worden voor bijzondere diensten.
Wij willen Hans van Dongen bedanken voor het verduidelijken van de verschillen tussen de bijzondere diensten. Wil jij meer weten over de bereikbaarheidsdienst? Klik hier om ons dossier op te vragen. Wil je meer weten over de CAO VVT in het algemeen? Schrijf je dan nu in voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van nieuwe artikelen.
