Door de vergrijzing en personeelstekorten moet er steeds meer zorg worden geleverd door steeds minder mensen. E-health toepassingen, zoals beeldzorg, slimme medicijndispensers en zorgrobots, kunnen een uitweg bieden. Tegenover de voordelen van E-health staan natuurlijk ook een aantal uitdagingen. Wij spraken Martine Duinkers van Allerzorg, een zorgorganisatie die specialistische zorg aan huis biedt, over wat E-health is, hoe E-health kan worden ingezet en waar zorgorganisaties tegenaan lopen bij de implementatie van E-health toepassingen.
Martine Duinkers is project- en procesmanager bij Allerzorg en is daar ook betrokken bij de vakgroep E-health. De afgelopen jaren was zij vooral bezig met de uitrol van een slimme medicijndispenser, verschillende toepassingen van beeldbellen en met de ETDR: een app om de toedieningsregistratie van medicatie bij te houden. Martine zegt veel potentie te zien in de toepassing van E-health, maar loopt ook tegen een aantal moeilijkheden aan.
Wat is E-health?
E-health is een verzamelnaam voor informatie- en communicatietechnologieën, die het leveren van zorg op afstand mogelijk maken. Het idee is dat verpleegkundigen daardoor meer tijd over houden voor de cliënten die de zorg harder nodig hebben. Ook kunnen bepaalde toepassingen van E-health ervoor zorgen dat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen.
“Alles wat net zo handig of handiger kan zonder de directe aanwezigheid van de zorgprofessionals bij de cliënt, zie ik als E-health,” zegt Martine. “Neem bijvoorbeeld ETDR: een gemiddelde wijkverpleegkundige is uren bezig met het op orde brengen van de toedienlijsten. Het is te triest voor woorden, maar je wil niet weten hoe vaak zij apotheken moeten bellen om te zorgen dat die lijsten er zijn. Dan is het gebruik van zo’n app echt ideaal.”
Hoe wordt e-health toegepast in de praktijk?
Sommige vormen van E-health worden op dit moment al vrij breed toegepast in de zorg. Martine noemt als voorbeeld een speciaal geconfigureerde tablet, waarmee cliënten met beginnende verwardheid makkelijk kunnen beeldbellen. Het voordeel hiervan is dat bepaalde zorg op afstand kan worden geleverd. Ook is de cliënt zo in staat om met familieleden te bellen en dus minder vatbaar is voor eenzaamheid. “Als je daar op tijd mee begint, blijkt dat mensen tot heel ver in hun dementie die tablets nog kunnen gebruiken, waardoor ze echt zelfstandig kunnen blijven.”
Een ander voorbeeld is de slimme medicijndispenser, die ervoor zorgt dat cliënten minder hulpbehoevend zijn en langer zelf hun medicatie kunnen innemen. Een persoonlijke favoriet van Martine op het gebied van E-health zijn de trackers. Dankzij deze trackers kunnen ouderen met beginnende dementie nog zo lang mogelijk zelfstandig een rondje lopen buiten of de boodschappen doen. Van een afstandje kan het zorgpersoneel dan in de gaten houden of alles nog goed gaat. “Ik vind dat echt een enorme vooruitgang op het gebied van kwaliteit van leven. De focus ligt meer op wat er nog kan en niet op wat er allemaal fout kan gaan.”
Tot slot benoemt Martine de zorgrobots. Deze worden nog niet op hele grote schaal ingezet, maar Martine ziet ook hier potentie in op het gebied van eenzaamheid onder ouderen. De robots kunnen op verschillende manieren worden toegepast voor verschillende doelgroepen, maar ze maken de cliënt vooral aan het lachen. “Er is zo vreselijk veel mogelijk, maar het zijn vooral de simpele dingen waar ik vrolijk van word,” concludeert Martine.
Wat zijn de uitdagingen met betrekking tot E-health?
Ondanks de vele voordelen van E-health is de implementatie ervan soms lastig. Over het algemeen is er genoeg draagvlak, maar er heerst ook argwaan onder verpleegkundigen die veel met E-health toepassingen moeten gaan werken. “E-health is geboren uit nood, met name door de toenemende druk op de zorg. Aan de ene kant is dat goed, want anders verandert er nooit wat, maar aan de andere kant kleurt dat ook wel een beetje de discussie. Sommige mensen denken dat het alleen maar om bezuinigingen gaat en dat is niet waar.”
Een andere uitdaging is de bekostiging van E-health. Er zijn allerlei subsidies die kunnen worden aangevraagd voor de implementatie van E-health, maar deze zijn bijna nooit kostendekkend. Ook zijn er heel veel verschillende partijen betrokken bij de implementatie van E-health toepassingen, ieder met een eigen belang. Denk hierbij niet alleen aan de zorgorganisaties zelf, maar ook de gemeente, de zorgverzekeraar en apotheken.
Een voorbeeld van conflicterende belangen tussen verschillende partijen is de aanschaf van speciaal geconfigureerde tablets voor beeldbellen. Op het moment dat een oudere nog thuis woont, valt hij of zij onder de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). De gemeente zou dan verantwoordelijk zijn voor de kosten van de zorg voor deze persoon, maar die heeft hier op dit moment geen belang bij. Ook het zorgkantoor gaat niet voor de tablet betalen, aangezien deze meneer of mevrouw ook nog niet onder de WlZ (Wet Langdurige Zorg) valt. “En dat terwijl het voor hen juist interessant is, want zo iemand hoeft dan pas later naar een instelling,” voegt Martine toe. “De besparing zit dus bij de verkeerde persoon, waardoor niemand voor de tablet wil betalen.”
Draagvlak creëren
Al met al kijkt Martine positief aan tegen de ontwikkelingen op het gebied van E-health. “Er zijn een aantal toepassingen, waarvan ik zeker weet dat die in de toekomst niet meer weg te denken zijn.” Martine heeft het dan vooral over beeldzorg, de slimme medicijndispenser en medicatietoedieningsregistratie apps. Het draagvlak is er al, maar om de laatste mensen over de streep te krijgen, zegt Martine dat het belangrijk is om uit te leggen dat E-health niet ten koste hoeft te gaan van de persoonlijke benadering in de zorg. “De tijd die je niet besteedt aan iemand die het ook zonder jou redt, kun je wel besteden aan iemand die jou harder nodig heeft. Tijd wordt gewoon een schaars product en E-health kan ervoor zorgen dat je de tijd die je hebt gerichter kan inzetten. Je moet er alleen heel goed voor waken dat het dus niet te kil en koud wordt voor die eerste categorie.”
Wij willen Martine Duinker van Allerzorg bedanken voor het leuke gesprek. Wil je meer weten over de bekostiging van E-health en de verschillende toepassingen? Houd onze socials in de gaten of schrijf je in voor de nieuwsbrief om een seintje te krijgen bij nieuwe artikelen.
Expert webinar: Hoe organiseer je samen de spoedzorg?
Veel organisaties willen graag samen de ongeplande zorg organiseren. In de praktijk blijkt dit lastig, omdat er veel vraagstukken bij komen kijken. In onze expert sessie op 14 februari spraken we in een webinar over de ongeplande zorg. Het was een gezamenlijke zoektocht naar de oplossingen voor de problemen waar zorgorganisaties tegenaan lopen. Je kan het webinar nu terugkijken.
